Αρθρογραφία

Μεγάλωσα σε ένα καθαρά ποντιακό χωριό της Νάουσας, το Άνω Ζερβοχώρι. Όλοι οι συγχωριανοί μου από δύο κυρίως χωριά του Απές της Σεβάστειας μιλούσαν το ποντιακό ιδίωμα της Αργυρούπολης. Νεοελληνικά δεν άκουγες στο χωριό. Όταν τα άλλα παιδιά μεγάλωναν με το περιοδικό Η Διάπλαση των Παίδων, εγώ με μανία καταβρόχθιζα τις ιστορίες και τις παραδόσεις του ποντιακού περιοδικού Ποντιακή Εστία, του Φίλωνα Κτενίδη. Ήταν συνδρομητής ο πατέρας μου.

Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, μεταφρασμένο στα τουρκικά από κάποιο φιλοπόντιο, που στηρίζει τον αγώνα μας.

Ένα σύντομο σχόλιο έκανε στην προσωπική του σελίδα στο Facebook, ο ομότιμος καθηγητής ιστορίας, Κώστας Φωτιάδης, αναφορικά με την ανακοίνωση του δημάρχου Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη να τοποθετηθεί μια πλάκα αναφοράς για τους πρόσφυγες από τον Πόντο στην πλατεία Ελευθερίας, ανακοίνωση η οποία έγινε κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του δημοτικού συμβουλίου.

Ο ιστορικός Σαράντης Καργάκος στο άρθρο του με θέμα "Καταστροφή η Γενοκτονία" γράφει: «Δεν είμαι Μικρασιάτης ...αλλά πρέπει να το πω, όσο κι αν ενοχλώ ή γίνομαι δυσάρεστος. Χωρίς τους Πόντιους σήμερα δεν θα μιλούσαμε για γενοκτονία…Χάρη στο πείσμα, τη μαχητικότητα των Ποντίων καθιερώθηκε και όρος Γενοκτονία στον τόπο μας...

 
Το 2019 συμπληρώνεται ένας αιώνας από τη δεύτερη -και πιο πολύνεκρη- φάση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και ο ομότιμος καθηγητής Ιστορίας μίλησε στη «ΜτΚ» εφ’ όλης της ύλης...
 
του Νίκου Ασλανίδη
 
Το 2019 συμπληρώνεται ένας αιώνας από τη δεύτερη -και πιο πολύνεκρη- φάση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και ο ομότιμος καθηγητής Ιστορίας Κωνσταντίνος Φωτιάδης μιλάει στη «ΜτΚ» εφ’ όλης της ύλης... Ζητάει από την πολιτεία να σεβαστεί την ιστορία και τη μνήμη των νεκρών, και από όλα τα ποντιακά σωματεία να κορυφώσουν τον αγώνα τους για τη διεθνή αναγνώριση της γενοκτονίας.
 
 
Στις 21 Σεπτεμβρίου 1921, στην Αμάσεια, η κεμαλική κυβέρνηση καταδίκασε σε θάνατο την πνευματική, οικονομική, πολιτική και εκκλησιαστική ηγεσία του Πόντου. Στην πλατεία της πόλης στήθηκαν οι αγχόνες και η αφρόκρεμα του Πόντου δίκαια κατέλαβε ξεχωριστή θέση στη χωρία των εθνομαρτύρων και της ιστορίας μας. Τον ίδιο μήνα και χρόνο έχουμε και την εξορία των Σανταίων στο Χουνούζ και τις άλλες περιοχές της Μικράς Ασίας. Ως ελάχιστο μνημόσυνο, δανείζομαι από την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΠΟΝΤΟΣ του Βατούμ την συνέντευξη που έδωσε μία απλή σανταία γυναίκα: "Ελεύθερος Πόντος 9.10.1919"
 
 
Η Ελλάδα αποτελεί μια χώρα με έντονη ποικιλομορφία και πολιτιστικό πλουραλισμό, τόσο τις τελευταίες δεκαετίες κατά την περίοδο έντονης μετανάστευσης ως χώρα υποδοχής, όσο και παλαιότερα ως χώρα επιστροφής. Η πληθυσμιακή ομάδα των Ποντίων ουσιαστικά πλαισίωσε και τις δυο αυτές περιόδους, πρώτα ως πρόσφυγες μετά την συνθήκη της Λωζάννης το 1922 και έπειτα ως παλιννοστούντες από την πρώην Σοβιετική Ένωση. Στην παρούσα έρευνα μελετήθηκαν οι απόψεις μαθητών (Ν=404) πρώτης και δεύτερης βαθμίδας για τον Πόντιο ως πρόσφυγα-ξένο. Από τα αποτελέσματα φάνηκε πως η ηλικία, η καταγωγή και η συμμετοχή ή μη σε πολιτιστικά σωματεία συσχετίζονται με τις στάσεις των μαθητών, ενώ η ηλικία με στερεότυπα φυλής.
 
 
Tο συγκεκριμένο κείμενο σκοπό έχει να αναδείξει την πολύπλευρη πολιτική, οικονομική, γεωπολιτική και στρατιωτική δραστηριότητα της Γερμανίας στη Μικρά Ασία. Πιο συγκεκριμένα καταγράφει, κυρίως μέσα από γερμανικές και αυστριακές πηγές, την επίτευξη της ιδέας του παγγερμανισμού με πρωταγωνιστές τον κυβερνητικό μηχανισμό του Βερολίνου, την πολυπληθή παρουσία και δράση των γερμανών διπλωματών, των εξειδικευμένων και στρατευμένων επιστημόνων, των γερμανικών τραπεζών, των εμπορικών αντιπροσώπων και των στρατιωτικών αποστολών στα εδάφη της Oθωμανικής Aυτοκρατορίας.
 
 
Βρισκόμαστε στο ξεκίνημα του αγώνα για την αναγνώριση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. Τα πρώτα βήματα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Δε βρήκαμε ακόμη το δρόμο μας. Μας λείπει η γνώση. Δεν έχουμε ιστορική παιδεία. Από μόνοι μας δε διαβάζουμε. Είναι τραγικά λυπηρό. Τα ποντιακά σωματεία συνεχίζουν να αφιερώνουν όλο το χρόνο τους μόνο στο χορό και το τραγούδι. Δε φτάνει η 19η Μαου με την ισχνή παρουσία μας στις εκδηλώσεις μνήμης, για να λέμε ότι κάνουμε το χρέος μας. Έχω γράψει 22 βιβλία για την γενοκτονία μας. Έχουν γράψει και άλλοι συνάδελφοι. Όμως συγκριτικά με τις εκδόσεις των Εβραίων και των Αρμενίων είμαστε μία σταγόνα μέσα στον Ωκεανό.
 
 
Το προσφυγικό είναι ένα θέμα που απασχολεί αιώνες την ανθρωπότητα. Οι μετακινήσεις ανθρώπων αποτελούν μια πραγματικότητα, τα βιώματα της οποίας μεταφέρονται από γενιά σε γενιά. Στην παρούσα έρευνα μελετήθηκαν οι απόψεις μαθητών (Ν=170) δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με αφορμή έναν πίνακα αφιερωμένο στη γενοκτονία του ποντιακού ελληνισμού το 1922. Από τα αποτελέσματα φάνηκε πως ο μαθητικός πληθυσμός, αποτελεί μια ομάδα που επιδεικνύει ανοχή και ενσυναίσθηση στο προσφυγικό και μεταναστευτικό θέμα, με τους μαθητές των ενιαίων λυκείων να συνδέουν στενά τις έννοιες του μετανάστη και του πρόσφυγα είτε με προσωπικά βιώματα δικά τους ή των προγόνων τους, είτε με την σημερινή κατάσταση που έχει δημιουργηθεί από το φαινόμενο της οικονομικής κρίσης στη χώρα μας.
 

 

Η Μικρασιάτισσα, η γυναίκα του ξεριζωμού και της προσφυγιάς που αγωνίστηκε, πολέμησε και νίκησε, ήταν το κύριο θέμα του συμποσίου που διεξήγαγαν ο Δήμος Νέας Ιωνίας και το Κέντρο Σπουδής και Ανάδειξης Μικρασιατικού Πολιτισμού (ΚΕΜΙΠΟ). Το 7ο Συμπόσιο του ΚΕΜΙΠΟ περιλάμβανε ένα τριήμερο (27-29 Νοεμβρίου) με εισηγήσεις επιφανών προσώπων για «τη θέση και το ρόλο της Μικρασιάτισσας κατά τους νεότερους χρόνους, έως το 1922».

Η Ελλάδα αποτελεί μια χώρα με έντονη ποικιλομορφία και πολιτιστικό πλουραλισμό, τόσο τις τελευταίες δεκαετίες κατά την περίοδο έντονης μετανάστευσης ως χώρα υποδοχής, όσο και παλαιότερα ως χώρα επιστροφής. Η πληθυσμιακή ομάδα των Ποντίων ουσιαστικά πλαισίωσε και τις δυο αυτές περιόδους, πρώτα ως πρόσφυγες μετά την συνθήκη της Λωζάννης το 1922 και έπειτα ως παλιννοστούντες από την πρώην Σοβιετική Ένωση. Στην παρούσα έρευνα μελετήθηκαν οι απόψεις μαθητών (Ν=404) πρώτης και δεύτερης βαθμίδας για τον Πόντιο ως πρόσφυγα-ξένο. Από τα αποτελέσματα φάνηκε πως η ηλικία, η καταγωγή και η συμμετοχή ή μη σε πολιτιστικά σωματεία συσχετίζονται με τις στάσεις των μαθητών, ενώ η ηλικία με στερεότυπα φυλής.

Το βιβλίο αυτό, καρπός πολυετούς έρευνας, εμφανίζεται στην πιο κατάλληλη ώρα. Είναι η καλύτερη απάντηση στις απαράδεκτες θέσεις του ανιστόρητου και άκρως επικίνδυνου Υπουργού Παιδείας, Νίκου Φίλη. Οι δηλώσεις του είναι παλιές, από τον Αύγουστο του 2014. Εμείς όμως ξυπνήσαμε έντεκα μήνες αργότερα. Γνωρίζαμε ότι ήταν πρωτοπαλίκαρο το ΣΥΡΙΖΑ και ότι θα έπαιζε πρωταγωνιστικό ρόλο μετά τις εκλογές. Γιατί δεν αντιδράσαμε νωρίτερα, γιατί δεν ενημερώσαμε τους προσφυγικής καταγωγής ψηφοφόρους ποιους εθνοσωτήρες εκλέγουμε, για να μας αντιπροσωπεύουν στο Κοινοβούλιο; Λυπάμαι, αλλά έχουμε και εμείς ευθύνη για την ιστορική, ηθική, κοινωνική, πολιτισμική και πολιτική παρακμή. Από το νέο πνευματικό μας παιδί παραθέτω ένα απόσπασμα, το οποίο αφιερώνω στους 353.000 νεκρούς μας. Όσο για τον Υπουργό μας του αφιερώνω το τραγούδι του συμφοιτητή μου Νίκου Άσημου: Χαιρετίσματα στην εξουσία, εγώ κρατάω την ουσία και ονειρεύομαι.
 

Εντάμαν πούλι μ΄ με τοι αγγέλ’ς τη μάνα σ΄ παρηγόρα, τα γόνατα μ΄ εκόπανε κ΄η ψή μ΄επεκρεμάεν
Ένας φίλος που έφυγε από τη ζωή, ένας άνθρωπος που δεν έπρεπε να πεθάνει, ένα πνευματικό ανάστημα με ξεχωριστή σημασία για όλους, αλλά ιδιαίτερα για μας τους Ποντίους ήταν ο Χρήστος Αντωνιάδης. Σήμερα, σαράντα μέρες μετά το αιώνιο ταξίδι του, που μαζευτήκαμε για να τον θυμηθούμε, προτείνω να τον πλάσουμε με την φαντασία μας, να τον στήσουμε σιγά-σιγά στην μνήμη και την ψυχή μας, να τον νιώσουμε κοντά, πολύ κοντά μας και να τον αφήσουμε να μας μιλήσει. Να μας πει για τα παιδικά του χρόνια, για την προσφυγική οικογένεια που τον ανάστησε  με το όραμα των αλησμόνητων πατρίδων, να μας ψιθυρίσει πόσες φορές έχτισε στην παιδική του  μνήμη την μακρινή τη γη του ανεμοδαρμένου Πόντου, πόσες φορές τραγούδησε μαζί με τον φλοίσβο των κυμάτων, μαζί με την άρμη του πελάγου, τους χιλιοτραγουδισμένους θρύλους του τόπου αυτού...
 
Με αφορμή το δημοσίευμα του Νάσου Θεοδωρίδη, το οποίο αμφισβητεί την Ελληνικότητα των Ποντίων, αναφέροντας ότι "Οι αυτοαποκαλούμενοι Πόντιοι είναι το εκχριστιανισμένο σκέλος της παρακαυκάσιας ιθαγενούς φυλής των Μουσουλμάνων Λαζών", παραθέτουμε την τεκμηριωμένη απάντηση του καθηγητή Νεώτερης Ιστορίας, Κώστα Φωτιάδη, στο hellinon.net. Πολλές φορές έγινα αποδέκτης της ερώτησης τι σχέση έχουμε εμείς οι Έλληνες του Πόντου με τους Λαζούς. Υπάρχουν ορισμένοι οι οποίοι ηθελημένα ή αθέλητα παραποιούν την ιστορία προσδιορίζοντας τους Πόντιους ως Λαζούς, υποστηρίζοντας μάλιστα την εκδοχή τους με κριτήριο την επωνυμία που προήλθε από την παρήχηση των δύο λέξεων Ελλάς ζει = Λαζοί...
 
Κύριε Πρόεδρε της Δημοκρατικής Αριστεράς
Η πρόσφατη ένταξη στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματός σας,  της κυρίας Μαρίας  Ρεπούση, Αναπληρώτριας Καθηγήτριας του Α.Π.Θ., και του επαγγελματία γυρολόγου των πολιτικών σχημάτων, κομμάτων, και ιδεολικών τάσεων, κυρίου Νίκου Μπίστη, μου προξένησε αλγεινή εντύπωση για τους εξής λόγους:
α)  Ευελπιστούσα ότι εσείς θα μπορούσατε να φέρετε κάτι καινούργιο σε έναν ιδεολογικό χώρο κορεσμένο από τα προηγούμενα κόμματα και...
 
Ρίζα μ´ Γωγοπούλ´, εσέν ´κ´ έπρεπαν σάβανα
Το πένθος δεν μπορεί να περιγραφεί: απορρέει από εικόνες και σκόρπιες αναμνήσεις που με κατακλύζουν και συνθέτουν ξεχωριστές εμπειρίες από το πέρασμα του Κωστάκη Πετρίδη στην προσωπική μου ιστορία. Είναι στιγμές που οι εφήμερες υπάρξεις μας τέμνονται με τρόπο καταλυτικό και συνιστούν συνάντηση με την μικρή ιστορική μας διαδρομή στον αείροο χρόνο...
 
Η  αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ποντίων από τη Σουηδικό Κοινοβούλιο αποτελεί σταθμό για την έκβαση της δικαίωσης όσων συντελέστηκαν μέσα στη ροή του χρόνου από την Κυβέρνηση των Νεοτούρκων. Πρόκειται για μια δικαίωση που καταλύει τους φραγμούς του χρόνου και αγγίζει ευθέως και καταλυτικά την παρούσα ηγεσία του τουρκικού κράτους, κυρίως επειδή εμφορούμενη από έναν άκριτο σωβινισμό και από μια μισερή μισαλλοδοξία αρνείται να αποκηρύξει ένα αιμοσταγές παρελθόν και να συνδράμει στην οικοδόμηση ενός ελπιδοφόρου μέλλοντος ανάμεσα στους δύο λαούς. Οι σπασμωδικές ενέργειες της κυβέρνησης Ερντονγάν, οι ενοχικές στρατηγικές της, η αμηχανία της και οι εμμονές της στην άρνηση των ιστορικών της ευθυνών αποτελούν αξιόμεμπτα κακουργήματα που δεν επιτρέπουν την συμπόρευσή μας σε ένα τοπίο αγαστής γειτονίας...
 

H πρόσφατη αναφορά περί ιεροεξεταστών που ενοχοποιούν βιβλία, δημοσιευμένη στην Ελευθεροτυπία της 15ης Ιουνίου 2010, η οποία υπογράφεται από μια ομάδα λογοτεχνών και εν γένει πνευματικών ανθρώπων καθιστά επιτακτική ανάγκη τον επαναπροσδιορισμό  των όσων καταγγέλλονται κυρίως επειδή ως ιεροεξεταστές ή ως άλλου νεότεροι Δον Κιχώτες εμφανιζόμαστε στο παρόν δημοσίευμα να παλεύουμε με ανεμόμυλους και μαζί να μην κατανοούμε τα αυτονόητα, δηλαδή το δικαίωμα των πολιτών αυτού του τόπου να εκφράζονται λογοτεχνικά με απόλυτη ελευθερία. Πρώτα-πρώτα οι επιθέσεις ενάντια στην Κεντρική Επιτροπή εξετάσεων και τη λογική της δεν σημαίνουν αυτόχρημα και πολεμική ενάντια στον Γιώργο Ιωάννου και πολύ περισσότερο ενάντια στη λογοτεχνία. Και είναι άξιον απορίας πώς και γιατί θεωρήθηκε λογικά εφικτό να καταλήγουμε πάντα σε προκείμενες που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις του συλλογισμού και της λογικής ακολουθίας των πραγμάτων...

Στις 23 Μαΐου 2011 ξαναχτύπησε ο αυτοαπασχολούμενος δημοσιογράφος Όμηρος Ταχμαζίδης, τέσσερις μέρες  μετά την 19η Μαΐου, ημέρα μνήμης και Πένθους  όλων των Ποντίων, εκτός  από τον λακεδαιμονίζοντα ήρωα του υπό ανοικτή κρίση άρθρου. Παραθέτω αυτούσιο το άρθρο του με τον δικό του  τίτλο: «Περί της υποτιθέμενης γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου». Ακολουθεί η δική μου τοποθέτηση, για να τελειώνουμε με τους μηδενιστές και τους ψευτοκουλτουρλιάρηδες...
 
Δεύτερο κρούσμα αντιποντιακού παραληρήματος. Μετά το γυρολόγο της πολιτικής μας σκηνής Νίκο Μπίστη, που αρνιόταν στο βιβλίο του <Προχωρώντας και Αναθεωρώντας> με απαξιωτικό τρόπο την Γενοκτονία των Ελλήνων που Πόντου, από τους Νεότουρκους και τους Κεμαλικούς, εμφανίστηκε στη δημοσιογραφική επικαιρότητα ο δικηγόρος Νάσος Θεοδωρίδης με ένα άρθρο του στην εφημερίδα «Αυγή» της 20ης Μαΐου 2011, με τον υποκειμενικό τίτλο: Μια ψύχραιμη προσέγγιση του ιστορικού ζητήματος περί Ποντίων. Ο Νάσος, πέρα από το επάγγελμα του δηλώνει και μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΝ Αμπελοκήπων. Παραθέτω αυτούσιο το κείμενο του άρθρου, πριν το δικό μου σχολιασμό, για λόγους δημοκρατικής δεοντολογίας και αντικειμενικής κριτικής,  από τους αναγνώστες μας...
 
«Και ο Μπίστης, άφεριμ, για την πατρίς καυγά με τους τραντέλλενους του Πόντου…»

... Κυκλοφόρησε πριν από ένα μήνα το αυτοβιογραφικό βιβλίον του Νίκου Μπίστη, «Προχωρώντας και Αναθεωρώντας», από τις εκδόσεις Πόλις, ένα δηκτικό και άκρως καταστροφικό αφηγηματικό πόνημα, που προκαλεί πόνο, οργή και θλίψη σε ένα μεγάλο ποσοστό συμπατριωτών μας. Συγκεκριμένα γράφει στο βιβλίο του για τους Πόντιους...
 
Πρόκειται για μια δικαίωση που καταλύει τους φραγμούς του χρόνου και αγγίζει ευθέως και καταλυτικά την παρούσα ηγεσία του τουρκικού κράτους, κυρίως επειδή εμφορούμενη από έναν άκριτο σωβινισμό και από μια μισερή μισαλλοδοξία αρνείται να αποκηρύξει ένα αιμοσταγές παρελθόν και να συνδράμει στην οικοδόμηση ενός ελπιδοφόρου μέλλοντος ανάμεσα στους δύο λαούς. Οι σπασμωδικές ενέργειες της κυβέρνησης Ερντογάν, οι ενοχικές στρατηγικές της, η αμηχανία της και οι εμμονές της στην άρνηση των ιστορικών της ευθυνών αποτελούν αξιόμεμπτα κακουργήματα που δεν επιτρέπουν την συμπόρευσή μας σε ένα τοπίο αγαστής γειτονίας...
 
Ο "Πατριάρχης" της Ποντιακής λύρας Γώγος Πετρίδης και το κενό ..μέσα μας
Η πορεία των Ελλήνων μέσα στο χρόνο σφραγίστηκε από τη γεωγραφική θέση της χώρας : από τη μία ο τόπος μας γνώρισε και αφομοίωσε πολιτισμούς που διασταυρώθηκαν στη συμβολή αυτή της Ασίας και της Ευρώπης.
Από την άλλη όμως , η θέση αυτή - θέση κλειδί - στρατηγικά ανάμεσα σε τρεις ηπείρους και πέντε θάλασσες , άνοιγε πάντα , τόσο τις ορέξεις των γειτόνων, όσο και των "μεγάλων" της οικουμένης. 
Βάρβαροι και πολιτισμένοι , με το γιαταγάνι ή με το σταυρό , κατάφεραν μέσα στο διάβα των χρόνων να απομακρύνουν τον Ελληνισμό από τις προαιώνιες κοιτίδες του στον Πόντο και να τον εξωθήσουν σε μια δραματική προσφυγιά...
 
Με αφορμή το άρθρο του Τάκη Καμπύλη ( Νέα 22/5/2006), που είχε τον τίτλο «η εκμετάλλευση της τραγωδίας», καθώς  και το ιδίου ύφους άρθρο του Γ. Βούλγαρη, ως Καθηγητής της Ιστορίας που εντρυφώ χρόνια τώρα στα αρχεία που αφορούν στον Πόντο, αλλά και ως Πόντιος με σαφή συναίσθηση του δικαιώματος των προγόνων μου να δικαιωθούν ενώπιον της ιστορίας, επιθυμώ να σας γνωστοποιήσω τα εξής...
 
Θεσσαλονίκη 25. 4. 2008
Θέμα: η άρνηση της έκδοσης των ντοκουμέντων της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου από το ελληνικό Κοινοβούλιο.
Εξοχώτατε κύριε Πρόεδρε της Βουλής των Ελλήνων.
Η Ολομέλεια της Βουλής στη συνεδρίαση ΞΘ-24 Φεβρουαρίου 1994 αναγνώρισε την 19η Μαΐου ως ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου από τους Νεότουρκους και τους κεμαλικούς για τα εγκλήματα που διέπραξαν της περίοδο 1916-1923 και αποφάσισε την έκδοση ενός τόμου και παραρτημάτων στα οποία θα περιλαμβάνονταν 9000 περίπου έγγραφα, που τεκμηρίωναν τα εγκλήματα γενοκτονίας...
 
Τέχνη ονομάζουμε το σύνολο της ανθρώπινης δημιουργίας που γίνεται με βάση την πνευματική κατανόηση, επεξεργασία και ανάπλαση, κοινών εμπειριών της καθημερινής ζωής και σχετίζεται με το κοινωνικό, πολιτισμικό, ιστορικό και γεωγραφικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εντάσσονται. Η τέχνη, στην ευρύτερη έννοιά της, είναι η έκφραση της ανθρώπινης δημιουργικότητας και φαντασίας. Μια σύγχρονη μορφή τέχνης είναι το κολάζ. Πρόκειται για την πλέον δυναμική συμβολή του των ντανταϊστών στην απόπειρα να πληγούν οι παραδοσιακές καλλιτεχνικές αξίες. Από το συνολικό έργο της εκλεκτής φίλης μου Μάρης Βεργουλίδου επέλεξα μόνο εκείνους τους πίνακες ,που είναι κοντά στις δικές μου ιστορικές, πολιτικές, συναισθηματικές και ανθρώπινες αξίες. Κάποιοι άλλοι σίγουρα θα επέλεγαν τα καταπληκτικά της έργα, που σχετίζονται με το μεγάλο μας ποιητή Νίκο Καββαδία και την αδυναμία της να παίζει με τα καράβια και την θάλασσα. Προσωπικά είμαι δέσμιος ενός ανεκπλήρωτου χρέους απέναντι στους αδικαίωτους νεκρούς μας, που περιμένουν την ηθική τους αποκατάσταση .Η Μάρη ,γνώστρια της ελληνικής ιστορίας με τους δικούς της πίνακες κολάζ,που ευαισθητοποιούν πολύπλευρα όλους μας, δίνει το δικό της ουσιαστικό παρόν..
Ως Κέντρο Ποντιακών Μελετών επιθυμούμε να εκφράσουμε στο Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα την απογοήτευσή μας για τις θέσεις που διατυπώνονται στο άρθρο του ευρωβουλευτή κ. Μπεγλίτη  που δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία της 28.5.2006, με τίτλο  «οι Πόντιοι και το σήμερα», δηλώνοντας εκ προοιμίου το σεβασμό μας στις θέσεις που είχε διατυπώσει ο ιδρυτής και Πρόεδρος του κινήματος Ανδρέας Παπανδρέου, αναφορικά με το ζήτημα της αναγνώρισης της γενοκτονίας. Αρχικά πρέπει να τονίσουμε ότι είναι  πλέον αδήριτη αναγκαιότητα όλα τα γεγονότα ιστορικής σημασίας να μην επιβιώνουν μόνο σε συνάρτηση με το ιστορικό-κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αρθρώνονται, αλλά να  αποτελούν και στοιχεία εγκιβωτισμένα στη συλλογική μνήμη των λαών και –σε αντίθεση με όσα υποστηρίζει ο κ. Μπεγλίτης στο άρθρο του- να  συνιστούν και παράγοντες που συνδιαμορφώνουν τις τρέχουσες οπτικές και τις εκτιμήσεις των πολιτικών συγκυριών που μας καθορίζουν, συγκυριών που νοούνται  σε μια επίκαιρη και διόλου ευκαιριακή διάσταση...