Από την Μικρασιατική καταστροφή στην προσφυγιά και στην Ελληνική αναγέννηση

Συμπληρώθηκαν φέτος 90 χρόνια από την οδυνηρή περιπέτεια που πέρασε ο ελληνισμός της Μικράς Ασίας την περίοδο 1919–1922. Η προδομένη από τους συμμάχους νικήτρια Ελλάδα του Α παγκοσμίου,  αλλά και από τα δικά της εγκληματικά λάθη, βρέθηκε από το δρόμο της ανάστασης του Γένους και της  εθνικής ολοκλήρωσης στο σταυρό του μαρτυρίου. Τρις χιλιάδες χρόνια ζωντανής ελληνικής παρουσίας και προσφοράς στον Οικουμενικό πολιτισμό έλαβαν τέλος βίαια με την γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και τον αφανισμό του ευρύτερου μικρασιατικού ελληνισμού. 353.000 χιλιάδες ήταν μόνο οι Έλληνες του Πόντου που δολοφονήθηκαν την περίοδο 1914 – 1923 από τους νεότουρκους και τους κεμαλικούς.
 
Στα αρχεία των Υπουργείων Εξωτερικών της Ευρώπης και της  Αμερικής, σε πολλά ερευνητικά κέντρα, στο διεθνή τύπο, στα αρχεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, των προσφυγικών σωματείων και Ιδρυμάτων, σώζονται χιλιάδες έγγραφα, αιώνιοι ζωντανοί μάρτυρες καταγγελίας των εγκλημάτων σε βάρος των Ελλήνων του Πόντου. Από την συλλογή των δεκατεσσάρων τόμων, που εξέδωσα, δανείζομαι ένα απόσπασμα από την έκθεση του Συνδέσμου Ποντίων Ελλήνων της επαρχίας Χαλδίας, το οποίο στάλθηκε την 1η Φεβρουαρίου 1922 στον ύπατο αρμοστή Κωνσταντινουπόλεως: <<Διαρκούντος του Ευρωπαϊκού πολέμου υπερτριακόσιαι χιλιάδες Έλληνες του Πόντου εξεβλήθησαν εκ των εστιών αυτών και εξετοπίσθησαν εις τα ενδότερα της Μικράς Aσίας, εν μέσω βαρυτάτου χειμώνος, δίχα τροφής και οδοιπορικών εφοδίων θύματα των ορέξεων των απαγωγέων, στρατιωτών και τσετέδων.
 
Εκ του ολικού Ελληνικού πληθυσμού διακόσιαι τριάκοντα τρεις χιλιάδες εύρον τον θάνατον εν τω στρατώ, εν τοις απαισίοις εργατικοίς τάγμασιν, εν ταις εξορίαις, ανά τα όρη, τους ποταμούς, τας χαράδρας, τας ερημίας, εκ πείνης, εκ ψύχους, εκ κακουχιών, εν μαχαίρα και ξίφει και αγχόνη και διά παντοίων άλλων μέσων, άτινα μόνη η σατανική έμπνευσις της Τουρκικής ψυχής του εικοστού αιώνος ανεδείχθη ικανή να εξεύρη. Aι ατονούσαι εκ των εξαντλητικών οδοιποριών μητέρες απετελειούντο υπό των συνοδευόντων κτηνανθρώπων και τα περί τα πτώματα αυτών έρποντα βρέφη ερρίπτοντο ως αθύρματα από λόγχης εις λόγχην ... Η κινητή περιουσία ολοκλήρου του πληθυσμού διηρπάγη, η δ' ακίνητος, εν μεγίστη κλίμακι, κατεσχέθη και κατεστράφη.
Εν τω Δυτικώ ιδία Πόντω, τω περιλαμβάνοντι τας Επαρχίας Aμασείας και Νεοκαισαρείας, η έκτασις και η φρίκη της καταστροφής υπερέβαλε παν όριον. Υπερτετρακόσια Ελληνικά χωρία εξηφανίσθησαν, εκ θεμελίων ανασκαφέντα. Aλλά και εν τω Aνατολικώ Πόντω ουκ ολίγα τμήματα Ελληνισμού εξέλιπον.
 
Ο υπολειφθείς άρρην πληθυσμός, από μεν της ηλικίας 19-35 ετών επιστρατευθείς, εστάλη εις τα εργατικά τάγματα του εσωτερικού, άτινα, όσον αφορά τους χριστιανούς, ουδέν άλλο εισίν, ει μη, τάγματα πείνης, κακώσεων και θανάτου, από δε της ηλικίας 15-19 και 35-55 ετών εκηρύχθη πολιτικός αιχμάλωτος· και συλληφθείς εξωρίσθη εις τα διάφορα χωρία και τας πόλεις του Κουρδιστάν, του Καυκάσου, των Περσικών συνόρων, του Διαρμπεκήρ, και των λοιπών τμημάτων του εσωτερικού. Εκ τούτων πλείστοι εσφάγησαν καθ' οδόν, οι δε λοιποί μετατίθενται κατά μηνιαία ή δεκαπενθήμερα χρονικά διαστήματα από τόπου εις τόπον, ίνα μη εντοπισθώσι πού, και φθίνουσιν υπό συνθήκας δυσμενεστάτας εις την συντήρησιν της ζωής. Τα γυναικόπαιδα της υπαίθρου χώρας του μεν Δυτικού Πόντου, όσα διεσώθησαν μετά τας περί την Aμισόν και Πάφραν καταστροφάς, και ολοκαυτώσεις, τούτο μεν εκδιωχθέντα εκ των εστιών και των χωρίων αυτών, τούτο δε, φεύγοντα την κοχλάζουσαν κτηνώδη μανίαν και θηριωδίαν των διωκτών Τούρκων, κατέφυγον εις τα όρη, τα δάση και τας ερήμους, υφιστάμενα όσα συμπαραμαρτούσιν εις τας συνθήκας της φρικώδους περιπετείας των και σφαζόμενα υπό των καταδιωκτικών Τουρκικών αποσπασμάτων, του δε Aνατολικού Πόντου, μένουσιν μεν εισέτι οίκοι στερούνται όμως των μέσων της ζωής και τρέμουσι προ του ετοίμου πάντοτε κινδύνου του αθρόου εκτοπισμού εν τω βάθει του βαρυτάτου ανά τα μέρη εκείνα χειμώνος.
 
Εν ταις πόλεσιν, αι Ελληνικαί οικογένειαι, απορφανισθείσαι των προστατών και στηριγμάτων αυτών και αποστερηθείσαι των πόρων της ζωής, κείνται οικτρά έρμαια των δεινών, των εκπτώσεων, των χλευασμών και των πολυειδών επακολούθων αυτών....>>.
Eκτός από τα εκατοντάδες χιλιάδες θύματα, για τα οποία δεν ισχύει καμία λογική συμψηφισμού και εντάσσονται στην κατηγορία της φυσικής γενοκτονίας, ο ποντιακός ελληνισμός υπέστη και  άλλες μορφές γενοκτονίας, όπως η αρπαγή μικρών παιδιών με σκοπό τον εκτουρκισμό τους, η βιολογική μέσω της διάλυσης των οικογενειών, με το χωρισμό και τη δολοφονία fφfτων συζύγων, αποτέλεσμα της οποίας υπήρξε η βραδεία εξόντωση και η συρρίκνωση του ελληνισμού με το θανατηφόρο εν τη γενέσει χτύπημα της ζωής. Εξίσου μεγάλη πληγή ήταν και η εθνική γενοκτονία που υπέστη ο ελληνισμός με τον υποχρεωτικό εξισλαμισμό και εκτουρκισμό και την πλήρη εθνοτική αλλοτρίωση. Πολλά θα μπορούσε να αναφέρει κανείς και για την ηθική, την κοινωνική και ιδιαίτερα την πολιτιστική γενοκτονία. Oι τουρκόφωνοι Έλληνες ανήκουν στην τρίτη κατηγορία. H απαγόρευση της μητρικής γλώσσας ως όπλο τουρκοποίησης των Eλλήνων εγκλώβισε σίγουρα με την πάροδο των γενεών εκατομμύρια χριστιανών, που σήμερα ενσωματώθηκαν στον κορμό του τουρκικού έθνους και είναι, ίσως, αυτοί που χωρίς συναίσθηση προκαλούν τις καταστροφές των ελληνικών μνημείων και του γραπτού ελληνικού πολιτισμού. Άφησα τελευταία την οικονομική γενοκτονία, όχι τόσο για να τονίσω την οικονομική καταστροφή που υπέστησαν, όσο για να αναδείξω την υπεροχή της ελληνικής οικονομίας, η οποία έφτασε στο σημείο να πρωταγωνιστεί σε όλους τους παραγωγικούς τομείς. Aπό τις πέντε τράπεζες της Tραπεζούντας οι τέσσερις ήταν ελληνικές και στην πέμπτη, την Oθωμανική, οι περισσότερες μετοχές ανήκαν σε Έλληνες και Aρμενίους...
 
(Επισυνάπτεται ολόκληρο το κείμενο σε μορφή pdf )